تحلیل ژئومورفولوژیکی روند پیشروی تپه های ماسه ای شرق دشت سیستان در خشکسالی های اخیر

Authors

حسین نگارش

لیلا لطیفی

abstract

دشت سیستان که در شرق ایران قرار دارد، از اقلیمی خشک و نامساعد برخوردار است و طوفان­های شن و ماسه و حرکت تپه­های ماسه­ای از عوامل تهدیدکننده­ی آن محسوب می­شوند. وقوع خشکسالی در منطقه­ی سیستان و به تبع آن کاهش پوشش گیاهی و خشک شدن دریاچه هامون و همچنین وجود بادهای 120 روزه، شرایط مناسبی جهت فرسایش بادی و وقوع طوفان­های گرد و خاک  فراهم آورده­اند. این عوامل سبب شده­اند تا حرکت شن­های روان در منطقه با سرعت زیادی انجام گیرد و تپه­های ماسه­ای فراوانی بر جای گذاشته شود. در محاسبات میدانی، ابتدا منطقه کفتارگی به عنوان نمونه­ای از کل منطقه­ی مورد مطالعه انتخاب و سپس 6 تپه برخان به عنوان شاخص در نظر گرفته شد و میزان حرکت این تپه­ها در طی 3 ماه محاسبه و در جدولی تنظیم گردید. نتایج حاصل از مطالعات میدانی نشان داد که باد غالب با سرعت زیاد در منطقه سبب حرکت شدید تپه­های ماسه­ای شده و با حرکت سریع خود بر روی اراضی کشاورزی، آبادی­ها، جاده­ها، کانال­های آبیاری، تأسیسات... باعث بروز خسارات فراوانی به این مراکز می­شوند.  بعد از بررسی میزان حرکت تپه­های ماسه­ای به پیش­بینی حرکت آنها در چند سال آینده پرداخته شد، به­طوریکه تفسیر تصاویر ماهواره­ای و محاسبات میدانی مشخص نمود، مخازن آبی چاه­نیمه که تنها منبع آب شرب مردم سیستان می­باشد، در چند سال آینده مورد تهدید جدی ماسه­های روان قرار خواهدگرفت و اگر از  هجوم ماسه­ها به این مخازن جلوگیری نشود، حیات این منبع آب مهم و بسیار حساس منطقه به خطر خواهد افتاد.  در این مقاله سعی بر این خواهد بود که با توجه به خشکسالی­های اخیر، ابتدا نقش انکارناپذیر بادهای 120 روزه سیستان در ایجاد طوفان­های شن و ماسه مورد بررسی قرار گیرد و سپس از طریق محاسبات آماری نسبت به تعیین مدل ­ریاضی بین پارامترهای ژئومورفیک اقدام گردد و در نهایت بااستفاده از تصاویرماهواره­ای،نقشه­های توپوگرافی و محاسبات میدانی به پیش­بینی روند پیشروی تپه­های ماسه­ای و خسارات وارده در منطقه پرداخته شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل ژئومورفولوژیکی روند پیشروی تپه¬های ماسه¬ای شرق دشت سیستان در خشکسالی¬های اخیر

دشت سیستان که در شرق ایران قرار دارد، از اقلیمی خشک و نامساعد برخوردار است و طوفان­های شن و ماسه و حرکت تپه­های ماسه­ای از عوامل تهدیدکننده­ی آن محسوب می­شوند. وقوع خشکسالی در منطقه­ی سیستان و به تبع آن کاهش پوشش گیاهی و خشک شدن دریاچه هامون و همچنین وجود بادهای 120 روزه، شرایط مناسبی جهت فرسایش بادی و وقوع طوفان­های گرد و خاک  فراهم آورده­اند. این عوامل سبب شده­اند تا حرکت شن­های روان در منطقه...

full text

تحلیل مورفومتریک تپه های ماسه ای و سرعت جابجایی آن ها در دشت سیستان

ویژگی­های دشت سیستان از قبیل رسوبگذاری رودخانه­ها، وزش باد­های فرساینده به ویژه باد­های 120 روزه و خشکسالی­های 20 سال اخیر، زمینه فرسایش بادی را فراهم کرده است. یکی از نماد­های عینی فرسایش بادی، جابجایی ماسه­هاست. به دلیل مسکونی بودن محدوده جابجایی ماسه­ها، تحلیل مورفومتریک و میزان جابجایی تپه­های ماسه­ای در ایجاد مخاطرات از اهداف این پژوهش است. جهت بررسی نقش پارامترهای مورفومتریک برخان­ها در م...

full text

بررسی ویژگی های بافتی رسوبات تپه های ماسه ای شرق شهرستان جاسک

  یکی از مهم‌ترین فرایندهای فرسایشی در مناطق بیابانی از جمله محدوده مطالعاتی (شرق شهرستان جاسک)، فرسایش بادی است که منجر به ایجاد اشکال فرسایشی مختلفی از جمله تپه‌‌های ماسه‌‌ای می‌شود. اهمیت مطالعه تپه‌‌<strong...

full text

استخراج اتوماتیک تپه های بزرگ ماسه ای ریگ ییلان، شرق کویر لوت با استفاده از نقشه های خودسازمان ده

اشکال متفاوت از تپه‌های ماسه‌ای حدود 20 درصد از سطح بیابان­های جهان را پوشانده، که زمین ریخت‌شناسی آن­ها همواره از دیدگاه­های مختلف مورد توجه بوده است. روش­های سنتی نقشه­برداری زمین ریخت‌شناسیک کیفی و یا بر پایه­ی عملیات­های میدانی، به دلیل شرایط خاص و دشوار حاکم بر بیابان­ها بسیار زمان­بر و پرهزینه است. به ویژه زمانی که منطقه‌ای منحصر به فرد نظیر دشت لوت شامل تپه‌های بزرگ ماسه‌ای در مقیاسی بزر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جغرافیا و توسعه

جلد ۶، شماره ۱۲، صفحات ۴۳-۶۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023